Historia SKNPH

Studenckie koła naukowe AGH były, są i będą najskuteczniejszą szkołą talentów i prawdziwą „kuźnią” przyszłych kadr naukowych – zarówno macierzystej Uczelni, jak i wielu placówek naukowych, zatrudniających naszych absolwentów. Koła naukowe skupiają młodzież, która chce poszerzać, doskonalić i wzbogacać obowiązujący program, poprzez dodatkowe studia literaturowe, referaty, dyskusje. Utrwalany przez studentów w kołach naukowych nawyk doskonalenia swej wiedzy i umiejętności permanentnego samokształcenia pozostaje na zawsze. Obecnie działalność studenckich kół naukowych staje się także ważnym i zauważalnym elementem w ocenie działania poszczególnych jednosyek organizacyjnych dokonywanej w ramach procesu ich akredytacji.

Chcąc podać rys historyczny i sięgnąć do źródeł tego ruchu, wskazać zasadnicze punkty jego rozwoju natrafiamy na trudności. Jeżeli brać za podstawę kryteria merytoryczne, to koło naukowe istnieje wówczas, kiedy grupa zainteresowanych studentów spotyka się poza obowiązującymi zajęciami, aby dyskutować na tematy naukowe lub kiedy włączy się aktywnie do badań naukowych prowadzonych w Zakładzie, czy Katedrze. Tak patrząc na koła naukowe można śmiało twierdzić, że mają one historię tak długą jak istnienie macierzystej uczelni. Jeżeli natomiast założymy, że koło naukowe istnieje, gdy jest zarejestrowane, ma nazwę, opiekuna, zarząd i statut to na podstawie faktografii wiemy, iż 11 listopada 1927 roku powstało Koło Naukowe Metalurgów na Wydziale Hutniczym. Powstało ono jako sekcja autonomiczna Stowarzyszenia Studentów Akademii Górniczej. Kontynuatorem tego Koła jest Koło Naukowe Metalurgów na Wydziale Metalurgii i Inżynierii Materiałowej.

Po 1945 roku ruch naukowy studentów AGH jest bogaty i różnorodny. Pod koniec 1953 roku, jak pisze ówczesny Rektor AGH prof. dr inż. Zygmunt Kowalczyk „przeprowadzono reorganizację Kół Naukowych, polegającą na utworzeniu Studenckiego Towarzystwa Naukowego, które w oparciu o swój statut objęło rolę koordynatora ich prac” (Biuletyn Studenckiego Towarzystwa Naukowego, seria B, nr 1, XII 1954, Kraków). Biuletyn wydawany przez Studenckie Towarzystwo Naukowe składa się z dwóch serii:

• seria A – zawiera prace z dziedziny górnictwa, mechanizacji i elektryfikacji górnictwa, ceramiki, geologii i geodezji,
• seria B – grupuje zagadnienia z odlewnictwa, metalurgii, mechanizacji i elektryfikacji hutnictwa.

Należy przyjąć, że w okresie tym nastąpił także podział w studenckich kołach naukowych na pion górniczy i hutniczy. W archiwum kół naukowych pionu hutniczego znajduje się pełna dokumentacja począwszy od 1971 roku, w którym to roku 12 maja odbyła się X Studencka Sesja Naukowa zorganizowana przez doc. dr hab. inż. Stanisława Gorczycę – Opiekuna Kół Naukowych (pionu hutniczego).W czterech sekcjach (Metaloznawstwa i Przeróbki Plastycznej; Metalurgów; Mechaników; Elektryków i Fizyków) jak podaje program studenci wygłosili 36 referatów. W 1973 roku jako Opiekun Kół Naukowych rozpoczyna swoją siedemnastoletnią działalność prof. dr hab. inż. Stanisława Jasieńska, która od 1976 roku staje się Pełnomocnikiem Rektora ds. Kół Naukowych Pionu Hutniczego.

W tym okresie wielkim wydarzeniem w studenckim ruchu naukowym była „Międzynarodowa Studencka Sesja Hutników”, 5-7 maja 1977 roku, w której oprócz studentów Politechnik: Poznańskiej, Łódzkiej, Gdańskiej, Szczecińskiej, Rzeszowskiej, Śląskiej oraz WSI – Opole gośćmi byli studenci z ZSRR, Węgier, NRD, a nawet!! RFN, Anglii i Holandii. W 7 sekcjach wygłoszono 90 referatów. W roku tym w pionie hutniczym na 5 Wydziałach Uczelni (Metalurgicznym; Metali Nieżelaznych; Technologii i Mechanizacji Odlewnictwa; Elektrotechniki, Elektroniki-Automatyki; Maszyn Górniczych i Hutniczych) i w Instytucie Nauk Społecznych działały 22 koła studenckie.

W 1990 roku, gdy na Pełnomocnika Rektora ds. Kół Naukowych Pionu Hutniczego powołano dr Jadwigę Orewczyk w Pionie Hutniczym na 8 Wydziałach Uczelni (Metalurgicznym; Inżynierii Materiałowej i Ceramiki; Metali Nieżelaznych; Odlewniczym; Elektrotechniki, Elektroniki-Automatyki; Maszyn Górniczych i Hutniczych; Organizacji i Zarządzaniu Przemysłem; Energochemicznego Przetwórstwa Węgla oraz w Międzyresortowym Instytucie Fizyki i Techniki Jądrowej i Instytucie Nauk Społecznych) działało 25 studenckich kół naukowych. Aktywność tych Kół obrazuje 90 referatów wygłoszonych w 7 sekcjach na XXVIII Sesji, która odbyła się 16 maja 1991 roku.

Majowe Sesje Studenckich Kół Naukowych powiązane historycznie z obchodami „Dnia Hutnika”, które są przeglądem całorocznej pracy Kół Naukowych Pionu Hutniczego, stają się przez studentów wykorzystywaną szansą na legitymację tejże pracy, co można wyrazić ilością wygłoszonych referatów. W latach 1999-2002 ilość referatów w programach sesji odpowiednio wynosiła: 207, 253, 230, 237. Był to dorobek 42-45 kół naukowych działających w ramach Pionu Hutniczego na 10 Wydziałach Uczelni. Zapoznanie społeczności studenckiej z najwyżej ocenianymi referatami, ich tematyką i poziomem odbywa się od roku 1996 podczas sesji laureatów. W latach 1997/2002 decyzją Prorektora ds. Kształcenia prof. dr hab. inż. Bronisława Barchańskiego umożliwiono laureatom opublikowanie prac w Zeszytach Naukowych AGH – Metalurgia i Odlewnictwo. Od 2002 roku publikacje ukazują się Zeszytach Studenckiego Towarzystwa Naukowego wydawanych przez STN.

Koła naukowe prowadzą głównie działalność naukową, ale również podejmują działania turystyczne, sportowe, kulturalne, rekreacyjne i inne. Są to inicjatywy poszczególnych kół jak również istnieją przedsięwzięcia o charakterze środowiskowym. Do takich przedsięwzięć sprzyjających integracji środowiska są organizowane od 1995, paĽdziernikowe, rozpoczynające rok akademicki seminaria, a od 2013 r. konferencje studenckiego ruchu naukowego . Głównym celem seminariów jest doskonalenie form działalności animatorów studenckiego ruchu naukowego wymiana doświadczeń, wypracowanie nowych form działalności studenckich kół naukowych. Piękne wnętrza, w których odbywają się obrady oraz bogaty program kulturalny sprzyja twórczym dyskusjom. Jednym z rezultatów dyskusji na II Seminarium było powołanie do życia Stowarzyszenia – Studenckie Towarzystwo Naukowe, którego statutowym celem jest wspieranie studenckiego ruchu naukowego oraz stworzenie platformy współdziałania ludzi związanych ze studenckim ruchem naukowym dawniej i dziś. STN jest obecnie współorganizatorem seminariów studenckiego ruchu naukowego oraz imprez towarzyszących sesjom kół naukowych Pionu Hutniczego. Do takich imprez należy „Wielka Studencka Majówka”, która w formie nagrody dla uczestników Sesji odbywa się od roku 2000. Rejs statkiem spod Wawelu, zwiedzanie Opactwa w Tyńcu, koncert muzyki organowej, grill i inne atrakcje wspaniale sprzyjają integracji i konsolidacji środowiska.W 2009 roku z inicjatywy Prorektora ds. Kształcenia prof. Zbigniewa Kąkola i przy aktywnym udziale Pełnomocników Rektora ds. Kół Naukowych „powołano do życia” konkurs na dofinansowanie ciekawych i ambitnych projektów realizowanych przez studenckie koła naukowe o zachęcającej nazwie „GRANT REKTORSKI”.

W 2003 roku z inicjatywy Pełnomocnika Rektora ds. Kół Naukowych Pionu Hutniczego, zaakceptowanej przez opiekunów kół, a także przez Pełnomocnika Pionu Górniczego i przy jego aktywnej współpracy zaproponowano nową formę działalności w studenckim ruchu naukowym pod nazwą „FORUM KÓŁ NAUKOWYCH – spotkania z nauką i sztuką”. Inicjatywa ma na celu wyjście z dyskusją naukową studentów poza ukształtowane tradycją sesje organizowane w ramach Dnia Hutnika i Barbórki, wprowadzenie elementów humanizujących działalność studentów uczelni technicznej i stwarzających im dodatkową możliwość kontaktu ze sferą kultury i sztuki.

Od 2005 r. współorganizowana jest przez koła naukowe akcja charytatywna „Święta Dzieciom”, przedsięwzięcie, które ma na celu zbiórkę datków pieniężnych na prezenty dla dzieci z domów dziecka lub wsparcie hospicjum dla dzieci.

1 września 2002 roku J.M. Rektor prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz powołał na Pełnomocnika ds. Kół Naukowych Pionu Hutniczego dr inż. Leszka Kurcza wieloletniego opiekuna KN „Caloria”, pierwszego Przewodniczącego Zarządu Stowarzyszenia „Studenckie Towarzystwo Naukowe”, inicjatora i koodynatora wielu przedsięwzięć studenckiego ruchu naukowego w AGH.

Egzystencja każdego koła jest bardzo ulotna. Aby koło było i działało musi zebrać się odpowiednia grupa zapaleńców: studentów i pracowników naukowych, którzy chcą razem dociekać prowadząc badania naukowe. Bywają lata bardziej obfitujące w talenty i okresy „posuchy”. Są koła ciągle aktywne, odradzające się, jak również powstają nowe pełne entuzjazmu. Najważniejsze jednak jest to, że studencki ruch naukowy jest młody i prężny, dając w warunkach błyskawicznych zmian i żywiołowego rozwoju techniki, znacznie lepsze przygotowanie zawodowe niż tylko obowiązujący program studiów.

Oprac. dr J.Orewczyk